Każdy medal ma dwie strony. Z jednej - rośliny stopniowo zyskują status ważnego elementu współczesnych wnętrz i coraz częściej mówi się o korzyściach płynących z ich obecności w naszym życiu. Rośliny wspierają nasz dobrostan i zaspokajają wrodzoną potrzebę kontaktu z naturą nawet w zamkniętych pomieszczeniach. Biofilia znajduje swoje miejsce już nie tylko w mieszkaniach, ale też w biurach, hotelach czy przestrzeniach publicznych.
Z drugiej strony popularność roślin domowych niesie ze sobą pewne pułapki. Jak każde inne produkty, którymi kuszą nas media społecznościowe, zieleń też może być kupowana impulsywnie, bez refleksji nad potrzebami poszczególnych gatunków i bez gotowości do zapewnienia im odpowiedniej opieki. Rośliny traktowane wyłącznie jako sezonowy gadżet czy wnętrzarska dekoracja bywają pozbawione wystarczającej uwagi, a handel niektórymi gatunkami może zagrażać ich naturalnym siedliskom.
Jak więc pogodzić pasję do roślin z byciem odpowiedzialnym konsumentem? Poniżej znajdziecie nasze przemyślenia i wskazówki, które pomogą Wam dokonywać świadomych decyzji podczas budowania swojej kolekcji roślin i zazieleniania domowych lub biurowych przestrzeni.
Skąd pochodzi Twoja roślina? Sprawdź, jak do Ciebie trafiła
Okres pandemii przyczynił się do wzrostu popularności roślin doniczkowych. Rynek rozkwitł, a w mediach społecznościowych zaczęło przybywać twórców pokazujących swoje imponujące kolekcje. Niestety, w krajach takich jak RPA, Chile czy USA (Kalifornia) zainteresowanie domową uprawą roślin nasiliło problem plant poaching - roślinnego “kłusownictwa”. To nielegalna praktyka polegająca na usuwaniu roślin, najczęściej rzadkich, chronionych lub endemicznych, bez zezwoleń i w sposób, który narusza lokalne ekosystemy. Rośliny zabierane są z ich naturalnych siedlisk, np. pustyń, stepów czy lasów, a następnie trafiają na czarny rynek lub do prywatnych kolekcji na całym świecie.
Ofiarą tego typu praktyk często padają sukulenty i kaktusy. Jak podaje organizacja Botanic Gardens Conservation International, niektóre z tych roślin są zbierane w tak dużych ilościach, że ich populacje drastycznie maleją, a niektórym odmianom zaczyna grozić wyginięcie. Szczególnie dotkniętym regionem jest RPA, gdzie pandemiczny kryzys ekonomiczny nasilił plant poaching, zwłaszcza w obszarach wiejskich. Tysiące sukulentów są nielegalnie wywożone ze swoich naturalnych siedlisk, by następnie trafić na platformy takie jak Etsy, Instagram i eBay, a stamtąd do prywatnych kolekcji w Azji, Europie i Ameryce Północnej. Wiele z nich ginie po drodze, bez dostępu do odpowiednich warunków czy opieki.
Nasza wskazówka - sprawdź paszport rośliny
Skąd zatem wiedzieć, czy roślina, którą planujesz kupić, pochodzi z legalnego źródła? Przede wszystkim sprawdź jej paszport. Każda żywa roślina sprzedawana na terenie Unii Europejskiej powinna posiadać taki dokument. Paszport rośliny to mała etykieta, często w formie naklejki na osłonce lub małej tabliczki wbitej w ziemię, która zawiera następujące informacje:
- A - nazwę botaniczną, czyli gatunek lub takson rośliny, np. Monstera deliciosa;
- B - kod identyfikacyjny podmiotu profesjonalnego, który składa się z dwuliterowego kodu państwa członkowskiego UE (np. PL - Polska) i numeru rejestracyjnego producenta lub dystrybutora;
- C - kod identyfikacyjny produktu roślinnego; może to być np. numer partii lub seria. Dzięki temu wiadomo, z której konkretnej dostawy pochodzi dana roślina;
- D - kraj pochodzenia rośliny; państwo członkowskie UE lub państwo trzecie. W ten sposób dowiesz się, gdzie dana roślina była uprawiana przed wprowadzeniem jej do obrotu.
Gdy widzisz atrakcyjny okaz w sklepie z roślinami, nie wahaj się zapytać o paszport, kraj pochodzenia i sposób hodowli. Twoje pytania to sygnał dla sprzedawcy, że klienci oczekują większej transparentności. Jeżeli kupujesz na bazarku czy na platformie online - zachowaj szczególną czujność.
Nie podążaj za ślepo za trendami. Zastanów się, czy wiesz, jak zadbać o roślinę
Zanim ulegniesz impulsowi i i powiększysz swoją kolekcję o trendujący okaz, zatrzymaj się na moment. Czy na pewno masz odpowiednie warunki, żeby zająć się nową rośliną? Czy wiesz, czego potrzebuje i co się stanie, jeśli te warunki nie zostaną spełnione?
Niektóre kolekcjonerskie rośliny doniczkowe i okazy z wariegacją (czyli z naturalnie występującymi przebarwieniami liści) są niezwykle efektowne, ale też wymagające. Potrzebują stałej wilgotności powietrza, często większej ilości światła, ostrożnego nawożenia i dużo uwagi. W niedoświadczonych rękach zaczynają chorować, gubić liście lub po prostu nie rosną. Zanim więc zdecydujesz się na zakup rośliny kolekcjonerskiej, zadaj sobie kilka ważnych pytań:
- Czy mam czas i wiedzę, żeby reagować na potrzeby tej rośliny?
- Czy moja przestrzeń i warunki (np. dostęp do światła, wilgotność powietrza, obecność zwierząt lub dzieci) pozwolą jej zdrowo rosnąć?
- Czy naprawdę jej potrzebuję, czy może to tylko zakup pod wpływem chwili?
Nasza wskazówka - zrób porządny research
Poszukaj rzetelnych informacji o danej roślinie. Nie opieraj się wyłącznie na zdjęciach i video znalezionych w mediach społecznościowych - nie zawsze zobaczysz tam blaski i cienie pielęgnacji kolekcjonerskiej odmiany. Sprawdź też nasz atlas popularnych gatunków roślin doniczkowych, gdzie znajdziesz szczegółowe opisy gatunków do domu i biura. To dobry punkt wyjścia, jeśli chcesz wybrać świadomie i uniknąć frustracji.
Sprawdź lokalne inicjatywy - pop-upy, grupy osiedlowe, sąsiedzkie wymiany roślin
Jeśli dopiero zaczynasz budować swoją domową kolekcję lub nie masz jeszcze dużego doświadczenia w pielęgnacji roślin, warto rozejrzeć się za lokalnymi inicjatywami łączącymi miłośników zieleni. Na osiedlowych grupach, sąsiedzkich wydarzeniach czy pop-upach z roślinami często można znaleźć osoby, które dzielą się szczepkami, oddają nadmiarowe okazy albo wymieniają się osłonkami, donicami czy nadwyżkami ziemi. To dobry sposób, by rozpocząć przygodę z roślinami bez generowania dużych kosztów na start i wspierania niepewnych źródeł.
Nasza wskazówka - wymiana roślin jako forma integracji w biurze lub wśród znajomych)
Wymiana roślin w najbliższym gronie pozwala uzupełnić domową kolekcję w bardziej zrównoważony sposób - bez poddawania się gorączce zakupów i bez nadprodukcji, za to z korzyścią dla relacji międzyludzkich. Możesz zorganizować taką wymianę w gronie znajomych albo zaproponować ją w miejscu pracy, jeśli wśród współpracowników znajdzie się grupa pasjonatów zieleni. Zainteresowani mogą przynieść szczepkę, sadzonkę lub roślinę, która już im się znudziła. Przy okazji w naturalny sposób pojawia się przestrzeń do rozmowy, wymiany doświadczeń i wiedzy o pielęgnacji.
Propagacja roślin - prosta droga do powiększenia kolekcji
Wiele popularnych gatunków roślin domowych możesz z powodzeniem rozmnożyć na własną rękę. Propagacja, czyli rozmnażanie roślin, pozwala zagęścić kompozycje w doniczkach, uzyskać szczepki do podzielenia się z innymi, a także stymulować zdrowy wzrost okazów, z których pobierasz pędy. W zależności od gatunku, rośliny można rozmnażać m.in. przez:
- Cięcie pędów i ukorzenianie w wodzie lub ziemi (np. w przypadku epipremnum, monstery, scindapsusa);
- Dzielenie bryły korzeniowej (np. w przypadku sansewierii, zamiokulkasa, paproci)
- Oddzielanie odrostów (np. w przypadku aloesu, haworsji, pilei);
- Oddzielenie liści (np. w przypadku grubosza, eszewerii; niektóre sukulenty wypuszczają nowe rośliny z pojedynczych liści.
Niezależnie od metody, pamiętaj o używaniu czystych narzędzi, sterylnych nożyczek i jakościowego podłoża przystosowanego do wymagań Twojego okazu. Jeśli ukorzeniasz sadzonki w wodzie, wybierz przezroczysty pojemnik, by łatwiej było Ci obserwować, kiedy roślina wypuści korzenie. Pamiętaj również, by dać im czas na rozrost, zanim przeniesiesz roślinę z wody do ziemi. Jeśli zrobisz to zbyt wcześnie, korzenie mogą się nie przyjąć w nowym środowisku i roślina zacznie obumierać.
Nasza wskazówka - jakie gatunki roślin domowych łatwo rozmnożyć?
Do szybkiego i efektownego zagęszczenia roślinnej aranżacji polecamy Ci gatunki o długich, płożących lub zwisających pędach - na przykład marantę, epipremnum lub filodendrona. To jedne z najwdzięczniejszych roślin do rozmnażania. Wystarczy, że przytniesz fragment pędu, zachowując na nim węzeł (w tym miejscu wyrosną korzenie), umieścisz go w pojemniku z wodą w jasnym miejscu, a po kilku tygodniach będziesz mieć nową sadzonkę. Takie szczepki możesz potem posadzić z powrotem do tej samej doniczki, by zagęścić kompozycję.
Uważaj na udziwnienia - brokaty, kleje, farby i przebrania dla roślin
W okresie świątecznym w wielu marketach i sklepach spożywczych można natknąć się na rośliny pokryte brokatem, kolorowym sprayem, klejem czy nawet w miniaturowych przebraniach. Tego typu zabiegi są niezwykle szkodliwe dla roślin. Pokrywanie powierzchni liści nieprzepuszczalną warstwą ogranicza dostęp światła i powietrza, uniemożliwiając prawidłową fotosyntezę. W efekcie roślina słabnie i szybko obumiera. Z punktu widzenia konsumenta to nie tylko strata pieniędzy, ale również działanie, które wspiera szkodliwe praktyki handlowe, promujące krótkoterminową estetykę kosztem dobrostanu roślin.
Nasza wskazówka - wybierz rośliny domowe o kolorowych liściach
Brokaty, kleje farby i przebrania nigdy nie będą w stanie zastąpić naturalnego piękna roślin. Wystarczy przyjrzeć się caladium, zwanemu też rośliną miliona barw, której liście przywodzą na myśl kolorową mozaikę. Również piękne ubarwienie mają też poszczególne odmiany calathei, begonii, fitonii czy syngonium.
Zieleń z głową - o odpowiedzialnym podejściu do roślin w domach i biurach
Odpowiedzialne podejście do zieleni to nie tylko kwestia domowych parapetów, ale też biur - zwłaszcza przy relokacjach lub zmianach aranżacji. W takich sytuacjach wiele firm decyduje się na wymianę wyposażenia, a rośliny często spisywane są na straty, ponieważ zespołom brakuje czasu i zasobów, by zaopiekować się zielenią podczas przeprowadzki czy remontu.
Tymczasem można inaczej. W siedzibach Qair Polska SA we Wrocławiu i LUX MED w Warszawie udało nam się uratować i wkomponować w nową aranżację setki roślin, które zamieszkiwały poprzednie siedziby biur. Zamiast je wyrzucać, nadaliśmy im drugie życie, tworząc przyjazne, zielone przestrzenie.
Jeśli planujesz zmiany w swoim biurze i zależy Ci na zrównoważonym podejściu do projektu przestrzeni, odezwij się do nas. Z chęcią przygotujemy dla Ciebie projekt aranżacji zieleni uwzględniający już posiadane rośliny - zapoznaj się z nasza ofertą aranżacji, realizacji roślinnych wnętrz i serwisu pielęgnacyjnego roślin w biurze.
